Koło – miasto w województwie wielkopolskim, w Kotlinie Kolskiej, nad Wartą; siedziba powiatu kolskiego i gminy Koło.

Według danych z 2012 r miasto liczyło 23 064 mieszkańców^[2].

Położone przy drodze krajowej nr 92 i linii kolejowej Poznań – Warszawa. Prawa miejskie od 1362 roku. Od XV wieku do 1716 r. miejsce sejmików generalnych prowincji wielkopolskiej. Obecnie duży ośrodek przemysłu ceramicznego i spożywczego. Do najstarszych zabytków zalicza się: ruiny zamku z XIV w., gotycki kościół farny z XV w. oraz kompleks kościoła i klasztoru bernardynów. Patronami miasta Koła są święty Bogumił i św. Tekla^[3]. Było miastem królewskim^[4].

Demografia

Koło liczy niewiele ponad 23 tysiące mieszkańców, plasuje się na 17. miejscu pod tym względem wśród miast województwa wielkopolskiego. W ostatnich latach ludności zaczęło ubywać. Tendencja spadkowa charakteryzuje procesy migracji z miasta do większych miast i zagranicę, spowodowane głównie dużym bezrobociem i brakiem wyższych uczelni. W roku 2007 zarejestrowanych było 1383 bezrobotnych (w tym 957 kobiet), co daje 9,0% osób bez pracy w wieku produkcyjnym.

Historia

Miasto zostało lokowane 18 lipca 1362 r. na prawie magdeburskim na wyspie rzecznej przez Kazimierza Wielkiego. Było własnością królewską. Ze względu na swe położenie nie posiadało murów, tylko przy wlotach głównych dróg stały dwie bramy: Kaliska i Toruńska. Od początku XV wieku w mieście odbywały się sejmiki generalne prowincji wielkopolskiej. Zjazdy szlachty sprzyjały rozwojowi rzemiosła i handlu. Ostatni sejmik zebrał się w 1716 r.

W 1409 roku poświęcono i konsekrowano kościół farny Podwyższenia Krzyża Świętego. Dziesięć lat później abp Mikołaj Trąba erygował kościół Świętego Ducha. Położone na prawym brzegu Warty przedmieście Zduny otrzymało w 1559 r. od Zygmunta Augusta prawo wyboru własnego samorządu. W mieście już w XVI wieku liczna była społeczność żydowska, o której mówił kolejny przywilej Zygmunta Augusta z 1564: …iż oni pod względem handlu i zarobku porówni są z innymi mieszkańcami tego miasta, ponoszą zarówne ciężary i podatki.

W 1622 r. Koło zostało spalone przez oddział lisowczyków. W połowie XVII wieku miasto zaczęło podupadać. Poważnych zniszczeń doznało podczaspotopu szwedzkiego w 1655 r. Pod Kołem stacjonowało wówczas 34 000 żołnierzy, dowodzonych przez króla Szwecji Karola Gustawa, który przyjął tutaj posła polskiego Krzysztofa Przyjemskiego. W II połowie XVIII wieku było największym miastem ówczesnego powiatu konińskiego i liczyło 1400 mieszkańców.

Po II rozbiorze Polski (1793) Koło znalazło się w Królestwie Prus, w departamencie kaliskim Prus Południowych, następnie (1807) w departamencie kaliskim Księstwa Warszawskiego. Po kongresie wiedeńskim (1815) miasto znalazło się w granicach Królestwa Polskiego, w ponownie utworzonymwojewództwie kaliskim. Wyraźny rozwój gospodarczy nastąpił w XIX wieku, kiedy powstał kalisko-mazowiecki okręg przemysłowy. W latach 1832–1833 w Kole znajdowały się 22 przędzalnie i 43 warsztaty tkackie. W 1842 Józef Freudenreich założył pierwszą fabrykę fajansu i majoliki, w 1876 w mieście działały już cztery fabryki ceramiczne. W 1867 utworzono powiat kolski z siedzibą w Kole.

Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości Koło znalazło się w województwie łódzkim. 1 listopada 1921 roku otwarto linię kolejową z Kutna doStrzałkowa przez Koło. W roku 1924 w granice miasta włączono wsie Blizna i Nagórna. 1 kwietnia 1938 r. Koło przyłączono administracyjnie dowojewództwa poznańskiego.

2 września 1939 r. doszło do nalotu bombowców niemieckich na miasto. Samoloty Luftwaffe zaatakowały także specjalny pociąg ewakuacyjny z Krotoszyna z urzędnikami państwowymi, funkcjonariuszami Poczty Polskiej, kolejarzami i ich rodzinami. Pociąg pomimo oznakowania został potraktowany przez hitlerowców jak wojskowy, co było sprzeczne z wszystkim ówczesnymi zasadami walki. Po zakończeniu działań wojennych władze niemieckie wcieliły Koło do Rzeszy Niemieckiej, w okręgu Warthegau (Kraj Warty), zmieniając nazwę na Warthbrücken. Rozpoczął się terror wobec miejscowych Polaków oraz eksterminacja kolskich Żydów. Wszystkie synagogi zostały zniszczone, a do końca 1939 r. rozstrzelano około 300 Żydów. Wskutek egzekucji, wysiedleń i chorób populacja Żydów w Kole szybko zmniejszała się – od 4987 osób w r. 1939 przez 3000 w grudniu 1940 r. do 2300 w grudniu 1941 r. Między 7 a 11 grudnia 1941 r. wszyscy pozostali w mieście Żydzi zostali zgładzeni w pobliskim miejscu zagłady w Chełmnie nad Nerem^[11].

20 stycznia do Koła wkroczyli żołnierze 1. Frontu Białoruskiego marszałka Gieorgija Żukowa. W walkach o zdobycie miasta zginęło 132 żołnierzy radzieckich.

W 1962 r. uruchomiono Fabrykę Materiałów i Wyrobów Ściernych „Korund”, w której pracowało w okresie jej największego rozwoju ok. 1200 pracowników. Na przełomie lat 60. i 70. XX w., w mieście rozpoczęto budowę bloków wielorodzinnych, w których mieszka obecnie ponad 60% mieszkańców.

W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do województwa konińskiego. W 1980 r. w pobliżu budowanego osiedla Kolejowa, bp Jan Zaręba poświęcił nowy kościół Matki Bożej Częstochowskiej. 25 maja 1987 roku miała miejsce katastrofa budowlana ratusza; zniszczeniu uległa wieża oraz południowe skrzydła.

Po reformie administracyjnej w 1999 r. Koło włączono do województwa wielkopolskiego. 16 czerwca 1999 r. oficjalnie ogłoszono św. Bogumiła patronem miasta. 1 listopada 2005 r. bp włocławski Wiesław Mering na osiedlu Płaszczyzna, erygował nową parafię, której patronem został opiekun miasta. W 2007 r. oddano do użytku halę sportową, której w czerwcu 2009 r. nadano imię Agaty Mróz-Olszewskiej. Zakończył się kolejny etap trwającej wiele lat odbudowy ratusza miejskiego. W lipcu 2014 r. oddano do użytku pływalnię.

Dla wszystkich firm z miasta Koło – zapewniamy specjalne rabaty na wykonanie strony internetowej.